Howzit in Isilimela

De tijd vliegt als je having fun en een half jaar is werkelijk om-ge-vlooogen! De hoogste tijd voor een update van het reilen en zeilen in ruraal Afrika. Hoe zit het? Howzit is hier een normale groet en wordt niet verwacht beantwoord te worden met een verhaal hoe het écht met je gaat. Zoals ik in het begin altijd deed.. Dus: "Howzit, bru". "Howzit".

Met het Isilimela ziekenhuis team spelen we vaak op woensdag een wedstrijd tegen een ander team van hetvolgende dorpje. De hele dag lopen alle mannelijke broeders, dragers en schoonmakers al zenuwachtig rond door het ziekenhuis. Na het werk is het even snel de voetbalschoenen aantrekken en dan naar het voetbalveld: lopend door het hoge struikgewas naar het nabijgelegen oefenweitje van de school. Vaak is het hele dorp uitgelopen voor de match, ze klimmen in de bomen voor de beste view. En het is een serieuze bisness. Onze teamcoach Mr Mbeki , een dikke broeder van de hiv-afdeling, houdt voor de wedstrijd een bespreking van de te volgen tactiek. We hebben zelfs ons eigen tenue met broekjes en sokken. "Overbeki, nr 10, mid-midfield". Het veld loopt vals plat op en ligt bezaaid met vlaaien, soms nog dampend vers. Als alle koeien, stieren en ezels van het veld zijn weggejaagd, kan het spel beginnen.

De eerste wedstrijd die we speelden was tegen het team van de bouwvakkers die onze TB-afdeling renoveren. Met een raar effect kopballetje opende ik de score, waarna het een klinkende overwinning werd voor het ziekenhuis. Met de 200 Rand die op de wedstrijd stond, wordt er na de wedstrijd bier gedronken in de lokale shabeen (café ) om de overwinning te vieren. Dit is trouwens ook de plek waar onze meeste steekwonden vandaan komen, dus we bleven niet al te lang. Ik moest toch snel terug, want ik was on call en ik zag al een ambulance aankomen. De volgende twee waren uit en thuis tegen een lokaal team dat elke dag traint en zichzelf Real Madrid noemt: 1-1. Ja, dan zijn wij het Barcelona van Zuid-Afrika.

De laatste pot was op Mpande Beach. Met de Landrover scheurden we na werktijd richting strand, waar we ruimschoots op tijd waren voor de aftrap. Ook in de gelederen: Dr Rosenberg als linksback en Hein+Victor, onze twee nieuwe studenten, in de aanval. Het hobbelige veld maakt het bijna onmogelijk de bal aan te nemen, en als je 'm dan een keertje hebt, wordt je zowat doormidden getrapt door de enthousiaste tegenstanders, vaak zelfs op blote voeten!- terwijl je medespelers ook allemaal de bal willen: "Doc, doc, doc"!! Het is hotseklotsvoetbal met een geitenkaas op links. Na een uurtje spelen stond het 3-3 en spanning liep hoog op omdat er veel geld op het spel stond. Het begon al te schemeren, toen we vlak voor een penalty kregen. "Wil jij 'm nemen?" vroeg Mbeki me. Yebo!! Met een aanzwengeld gezoem van vuvuzela's op de achtergrond, nam ik de aanloop... -geen Drogbaatje doen, dacht ik nog-...komt dat schot....Gooooaaaaaaaaalll!!!!!

In het ziekenhuis is inmiddels ook het een en ander veranderd. We hebben opeens veel meer dokters gekregen. Er is een lokale arts gekomen, met de prachtige naam Zamazulu Mantantana, die haar community service ("comserv" ) doet. Alle Zuid-Afrikaanse dokters moeten na hun studie ergens in de bush werken, ver weg van hun familie. Shaaame! Verder zijn er twee Engelse huisartsen gekomen, een getrouwd stel: Mr en Mrs Smith. Oliver en Jennifer, oftewel Oli en Jenny (of: Oni en Jelly) doen met name "outreach" naar de lokale klinieken met name voor hiv-onderwijs en behandeling. En dan is er onze dietiste Tiffany uit Kaapstad, ook een comserv, die heel goed is in moppentappen over kikkers met een brede bek, en nog Victor en Hein. We doen inmiddels dubbele weekenddiensten, wat betekent dat er een 1st en 2nd on call is en dat we keizersnedes in het weekend kunnen doen.

Na een paar maanden op maternity ben ik verhuisd naar de tuberculose-afdeling. Hoe geheimzinnig over HIV en AIDS wordt gedaan -je mag het niet eens HIV noemen maar RVD (retroviral disease) en ook niet "positief of negatief", maar "reactive of non-reactive"- hoe normaal het is om tuberculose te hebben. De patiënten lopen zelfs rond met een badjas met "TB" op hun rug, zelfs de kids. Ik loop visite met een TB-bestendig mondkapje op, dat heel warm is en kriebelt aan mijn baard. Na een uurtje visitelopen klotst het zweet van m'n hele lichaam af. Het is hoogzomer en mijn ziekenhuis outfit is een kort broekje met slippers, wel zo tropisch.

Ik begin de ochtend vaak in OPD (out-patient department, een polikliniek en eerste hulp ineen), waar je meest rare dingen ziet langskomen. Een man die een kriebelend gevoel in z'n buik had, besloot het van binnenuit te krabben. Op de Röntgenfoto bleek er een enorme ijzeren staaf in z'n buik te zitten. Met een tangetje dat ik van OK had gehaald, kon ik net het topje beetpakken en juist toen ik de massieve staaf uit z'n anus trok, stak Josh z'n hoofd om het hoekje op zoek naar een buisje. Hij schrok van wat er voor z'n neus afspeelde, vooral toen ik triomfantelijk de met poep besmeurde staaf liet zien. Sorry voor het vieze verhaal.. Omdat ik vaak in dezelfde kamer zit, bouw ik langszaam m'n eigen patientenpopulatietje op en het is altijd weer een blij weerzien met de mensen. Veel mensen komen met allerlei klachtjes en denken dat als ze bij de dokter zijn, ze zoveel mogelijk klachten moeten opnoemen. Van top tot teen benoemen ze alle lichaamsdelen die pijn doen: intloko-ngomqolo-umlenze.. en painful neckveins. Soms zit ik alleen en red ik me met m'n basis isiXhosa, en soms is er een zuster of broeder die vertaalt. Painful headache is ook een vaakgehoorde klacht. "Ooooee doctor, too much pain, tsjooooo!!".

In huis hebben ook wat veranderingen plaatsgevonden: we hebben een kat: Isi, die we gevonden hadden op general ward. Haar broertje James woont bij Tiffany. Bij de lokale nursery (kwekerij) hebben we laatst weer flink ingeslagen voor de tuin. En Dusty de Landrover is gelukkig ook weer thuis na twee grote opknapbeurten: één keer een "hole in the engine" en de andere keer een waterlekkage. Hij rijdt nu weer als een zonnetje. Maar de belangrijkste verandering is..een pooltafel, die Josh op de terugweg van Durban had meegenomen op de dak van de Defender. Het is net alsof je eigen huis een café is: J&J's Pub. Tijd voor de eerste Isilimela pubquiz, misschien volgende week...

Hoe druk of zweterig het dagje in het ziekenhuis ook is, als je klaar bent gaan we vaak nog even een duikje nemen in zee of naar de lokale backpackers: de Kraal, waar je je eigen pizza's kunt bakken in een echte pizza-oven. De afgelopen weekenden -als ik niet hoefde te werken- ben ik weer lekker op pad geweest: paardrijden bij Bulungula, zwemmen naar Hole in the Wall, fietsen naar Umngazana, een weekendje hoelahoepen en midnight skinny dippen en van watervallen springen met 20 dietistes en fysiotherapeutes in Amapondo backpackers, curry's eten in Durban en nu ben ik samen met Josh twee weken in Port Elisabeth voor een anaesthesie cursus.

Howzit in Isilimela? Ndiphilile, enkooóósieee.

Jafrikaan