Jafrikaan in Zuid-Afrika

Het tropische avontuur is begonnen! Drie weken geleden ben ik aangekomen in het Isilimela Hospital, gelegen aan de Wild Coast in de Oostkaap van Zuid-Afrika, de vroegere Transkei provincie. Het ziekenhuisje ligt lekker ruraal, op een uurtje rijden vanaf het gezellige vissersdorpje Port St Johns, waarvan de laatste 17km “dirtroad” alleen bereikbaar met een 4x4 vooral als het geregend heeft. In de wijde omgeving wonen de Xhosa-mensen in hun traditionele ronde hutten met de meest felle kleuren en als ze ziek worden lopen ze naar het ziekenhuis.

In de ochtend voor aankomst in het ziekenhuis ontmoette ik Josh, een Engelse tropenarts, op het vliegveld van East London (ook in ZA) en samen werden we opgehaald door een pick-up van “hospital transport”: een dame van de administratie en een oude mannetje uit het dorp als chauffeur. Om ingeschreven te worden als dokter in Zuid-Afrika, moesten we –na een half jaar voorbereiding in NL- eerst naar Bisho, de hoofdstad van de Oostkaap, om nog eens talloze kopietjes te maken en stempels te zetten. Ja daar houden ze hier wel van.. Uiteindelijk, dankzij de pittige rijstijl van de oude chauffeur, die alleen af en toe afremde om wat extra oogdruppels te nemen, bereikten we 8 uur later Isilimela, waar we hartelijk werden ontvangen door Bregje, een Nederlandse tropenarts die hier al een jaartje zit.

We hoefden nog niet meteen aan de slag, want het weekend stond voor de deur en de volgende dag gingen we in de Landrover naar Khululeka, een natuurresort in de buurt, gerund door een Zuid-Afrikaans stel met Duitse roots en met prachtig uitzicht op de Wild Coast. Je kan er paardrijden, kayakken en hiken en ’s avonds natuurlijk braaien en Kaapse wijntjes drinken. Helemaal back to basic, want er was geen stromend water of elektriciteit, maar wel kaarsen en gezuiverd regenwater. Een ideaal weekendje om even bij te komen van de lange reis.

Maar maandag was het dan echt zo ver: aan de slag in het ziekenhuis! Na de ochtendoverdracht (om half 9 pas, mmm!!) met alle artsen: Maartje (NL), Francis (Nig), Bregje (NL), Josh (UK) en ik, werden we rondgeleid over alle afdelingen en overal hartelijk begroet. Gelukkig had ik met Xhosa voor beginnners-boekje bestudeerd en de kliks in het vliegtuig geoefend. Mijn welgemeende “Molo, unjani? Ndiphilile, unjani wena? Enkosi kakhulu!” kon dan ook meteen rekenen op een schaterlach bij de zusters. Om 10 uur werden Josh en ik in een kamertje geroepen waar de hoofdzuster ons welkom heette met een gebed en alle zusters uit volle borst een welkomslied zongen. De eerste dagen heb ik meegelopen op alle afdelingen om het ziekenhuis te leren kennen: general ward, TB-ward, paeds, maternity en OPD (Out Patient Department , een dagelijks inloopspreekuurtje). En ik heb meteen al m’n eerste keizersnee gedaan! Nou het ging baie lekker hoor, het was een meisje met de naam: Oyintanda Makeleni. Een wolk van een baby!

De doktershuizen liggen bovenop de heuvel op 5 minuutjes lopen van het ziekenhuis. Samen met Josh heb ik intrek genomen in een groot huis met uitzicht op het ziekenhuis en op heldere dagen kan je zelfs de zee zien! Het had al wel een paar maanden leeggestaan, het meubilair is een tikkeltje oubollig en het tapijt stinkt naar natte hond (heb ik gehoord). Kortom: een mooi excuus om mijn T-week-talenten in de strijd te gooien en de boel eens lekker op te knappen. Vorige week ben ik een lang weekend naar Durban om spulletjes voor het huis te kopen en ook andere nuttige te regelen, zoals een bankrekening openen, mijn fiets op te halen die ik had overgescheept en natuurlijk om even te surfen tussen de haaien... (geen zorgen hoor, in Durban zijn haaiennetten ;-))

De afgelopen week heb ik weer lekker gewerkt op de general ward en OPD. Het is wel even wennen aan het patiënten aanbod hier. Tijdens de OPD is het altijd weer een verrassing wat je aantreft. Van kleine huis-tuin-en-keuken-klachtjes tot hele zieke patienten. Meer dan de helft van de patiënten is HIV-besmet en vaak hebben ze ook nog tuberculose, waardoor je soms echt schrijnende gevallen ziet. De mensen kiezen er vaak voor om eerst naar een traditional healer uit de buurt te gaan voor de naar het ziekenhuis komen, waardoor je ze pas in een heel laat stadium ziet. En dan zijn er ook nog de lokale Xhosa-tradities, zoals het onverdoofd en onsteriel besnijden van de jongetjes in the bush als inwijdingsritueel tot volwassenheid. Au! Gelukkig zijn ook allerlei goede projecten aan de gang om mensen voor te lichten en te ondersteunen. En na zo’n dag hard werken haastten we ons vaak nog even naar ons eigen privé-strandje om nog even een verfrissende duik te nemen in zee. Niet te diep, want hier zijn geen haaiennetten…

Ik ben nu bezig met m’n eerste weekenddienst en ik ben al een paar keer op en neer gelopen naar het ziekenhuis. Meestal na een belletje van de zuster: "Must have to come doc, now, now!" Het glibberige pad naar het ziekenhuis is een hele ervaring op zich, met krekelgeluid uit het dal, koeien en ezels op de weg, gigantische vliegende insecten (mmm!!) en gisteren had iemand een slang gezien. Gelukkig weet ik waar het antigif ligt. Ook de lampen in het ziekenhuis trekken vele dieren aan, in de spreekkamer is het vaak een gezellige beestenboel. Het lijkt wel Afrika..

Nisale kakuhle!